نقش دولت در سازمان فضایی شهر (مطالعه موردی منطقه22 تهران)

نظریه‌های دولت در ایران از زوایای مختلف به تسلط دولت بر منابع و ساختار سلطه‌گر آن اشاره دارد این امر به دخالت و یا نقش بسیار موثر دولت در همه جنبه‌های جامعه، اقتصاد، سیاست و فرهنگ ایفا منتهی گردیده است.در این رهگذر تهران به عنوان مرکز سیاسی و پایتختی با فوق تمرکزجمعیتی و اقتصادی همواره جایگاه ویژه‌ای در همه شئون کشور داشته است. سازمان فضایی تهران مانند همه شهرها تابعی از روابط متعامل سه گروه از بازیگران اصلی یعنی دولت، برنامه‌ریزان و مردم است. این مقاله با هدف تجزیه و تحلیل سرشت دولت در ایران، مروری بر ساخت برنامه‌ریزی منطقه مورد مطالعه و نگرش شهروندان ساکن به چرایی عدم توازن فضایی در این منطقه و به نوعی نظریه‌ای در توضیح عدم انتظام سازمان فضایی پایتخت پرداخته است. در بحث ماهیت دولت با توجه به نظریه نئوپاتریمونال به بحث از چرایی و چگونگی مداخله دولت در سازمان فضایی کلانشهر با تأکید بر وضعیت منطقه 22 تهران پرداخته شده. چنانکه اشاره شد به منظور دست‌یابی به اهداف پژوهش و پاسخ به مسائل تحقیق، علاوه بر بررسی ابعاد نظری رویکردهای نئوپاتریمونال، با استفاده از اطلاعات و داده‌های مربوط به مناسبات میان قدرت، دولت و شهروندان با الهام از مدل نظری فوق، تلاش شده تا با تبیین وضعیت یکی از مناطق تهران چگونگی عدم انتظام فضایی و یا برهم خوردن نظم‌هایی متعارف در مدل‌های برنامه‌ریزی مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس نظریه نئوپاتریمونیالیسم نحوه توزیع رانت زمین و وضعیت مداخلات دولت در اعطای زمین‌های با ارزش‌افزوده بالا به افراد ویا گروه‌های خاص ازمهمترین عوامل ایجاد نابسامانی‌ها و یا تداوم بدسازمان‌یافتگی‌های فضایی در این منطقه محسوب می‌شود